طلا در حالی سال۲۰۲۱ را در محدوده ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰دلار سپری کرد که متوسط بهای این فلز در ژانویه ۲۰۲۱ حدود ۱۸۵۰ دلار بود. عددی که در انتهای سال نیز پس از یک رفت و برگشت محدود، دوباره تکرار شد تا طلا به سطح قیمت ابتدای سال بازگردد. شواهد موجود نشان می‌دهد بعد از رشد ۲رقمی بهای طلا در سال ۲۰۲۰، افت قیمت طلا در سال ۲۰۲۱ حدود ۶‌درصد بوده است. طلا گرچه در سال۲۰۲۲، با بهای بیش از ۱۸۰۰دلار کار خود را آغاز کرد اما شواهدی از رشد ۱۵۰دلاری این فلزات تا پایان سال وجود دارد.

طلا که در سال۲۰۲۰ بر اثر شوک ناشی از ظهور پاندمی رکورد قیمتی یک دهه اخیر خود را با عبور از بهای ۲۰۵۰ دلار در هر اونس شکست، در سال گذشته نزول قابل‌توجهی را تجربه کرد به‌طوری که بهای آن حتی تا ۱۷۵۰ دلار هم کاهش یافت. گسترش واکسیناسیون و کاهش هیمنه پاندمی، افت قابل‌توجه تقاضا در بازار جواهرات در کنار تقاضای اندک دولت‌ها برای خرید طلا؛ سه عامل سقوط قیمت این فلز در سال۲۰۲۱ بود. وضعیتی که طبق پیش‌‌‌‌بینی‌‌‌‌ها تغییر خواهد کرد و برخی وقایع زمینه ورود طلا به مسیری تازه را مهیا خواهد ساخت. این مسیر که به دلایل مختلفی اهمیت طلا را افزایش خواهد داد، زمینه را برای جهش بیشتر قیمت طلا در افق ۲۰۲۵ مهیا خواهد کرد. با اینکه برخی از عدد ۴هزار و برخی تا سطح ۶ هزار دلار را برای بهای هر اونس طلا در افق ۲۰۲۵ عنوان کرده‌‌‌‌اند اما وقایع بسیاری باید رقم بخورد تا بهای طلا به این سطح بی‌‌‌‌سابقه برسد. فعلا با مرور قراردادهای بلندمدت خرید طلا می‌توان دریافت بهای طلا تا پایان ۲۰۲۲ به محدوده قیمت ۲۰۵۰دلار، تا پایان ۲۰۲۳ به محدوده قیمت۲۲۰۰ دلار و تا پایان ۲۰۲۴ به محدوده قیمت ۲۳۰۰ دلار خواهد رسید. البته بر کسی معلوم نیست چه اتفاقی در راه باشد و تحولات جهانی در حوزه‌‌‌‌های اقتصادی و سیاسی چگونه بر بهای طلا اثر بگذارد، بنابراین هنوز نمی‌توان با قطعیت از عبور طلا از سد معروف ۲هزار دلاری در سال ۲۰۲۲ گفت. با آنکه افزایش جهانی تورم و تشدید منازعات بین‌‌‌‌المللی سرمایه‌‌‌‌گذاری روی طلا را افزایش خواهد داد اما به‌نظر می‌رسد برای چنین جهشی نیاز به اتفاقات بزرگ‌تری هست. بسته به رشد تنش‌‌‌‌های ژئوپلیتیک در جهان یا التیام زخم‌‌‌‌های منطقه‌‌‌‌ای، نیاز به دارایی‌های امنی نظیر طلا شدت و ضعف خواهد داشت. از آن‌سو هرچه میزان کاوش‌‌‌‌های جهانی برای استخراج طلا بیشتر شود و این استخراج‌‌‌‌ها موفقیت‌آمیز باشند، بالا رفتن بهای طلا کنترل خواهد شد.

به‌نظر می‌رسد ناامیدی سرمایه‌‌‌‌گذاران از جهش بیت‌کوین و بسیاری از رمزارزها موجب شده تا طلا دوباره در کانون رصد سرمایه‌‌‌‌گذاران قرار گیرد و همین عامل جهش قیمت این فلز کمیاب را کلید بزند. بهای طلا که با انتشار هر سویه جدید از ویروس‌کرونا مسیر صعود را در پیش می‌گیرد، بسته به نیروهای مذکور در سال۲۰۲۲ و نیز افق ۲۰۲۵ قابل رصد است. برخی تحلیل‌‌‌‌های انقلابی بهای طلا را طی ۵سال آینده به‌شدت صعودی می‌‌‌‌دانند هرچند مرور تحلیل موسسات بانکی و شرکت‌های سرمایه‌‌‌‌گذاری گویای حضور طلا در بازه قیمتی ۲۰۰۰‌هزار دلار در انتهای سال۲۰۲۲ است. با کنار هم قرار‌دادن این تحلیل و بسیاری دیگر از پیش‌‌‌‌بینی‌‌‌‌ها می‌توان تصریح کرد در سال‌های پیش‌رو، خرید طلا و انباشت آن ارزش بالایی داشته چراکه شانس جهش قیمتی این فلز ارزشمند طی سالیان آتی بسیار پررنگ است.

راز محبوبیت طلا
قرن‌‌‌‌ها از حکمرانی طلا بر جهان می‌گذرد و کماکان، از بین تمام فلزات گرانبها، طلا محبوب‌‌‌‌ترین گزینه سرمایه‌‌‌‌گذاری است. کافی است لحظه‌‌‌‌ای درنگ کنید تا به یاد آورید که برخلاف بسیاری از فلزات اساسی، طلا نه خورده می‌شود، نه زنگ می‌زند و نه خراب می‌شود. ریسک روی چنین فلزی طبیعتا برای همه خوشایند است چراکه در مواقع حساس به‌راحتی می‌توان آن را ذوب کرد و به سکه، جواهرات مجلل و میله و شمش بدل کرد. این دارایی «طلایی» است. پرسشی که بسیاری مطرح می‌‌‌‌کنند این است که چرا طلا این‌قدر ارزشمند است؟ اصلا چطور شد که طلا هم به‌عنوان وسیله مبادله و هم به‌عنوان یک ذخیره بین‌‌‌‌المللی ارزش مورد‌اقبال تمام جهان است؟ بسیاری با نگاه به محبوبیت نقره می‌‌‌‌پرسند چرا طلا شماره یک است و نقره در رتبه دوم؟ و چرا درحالی‌که مس بسیاری از ویژگی‌های مشابه طلا را دارد، هرگز به اندازه طلا اعتبار ندارد؟ پاسخ به این پرسش‌‌‌‌ها نیازمند مرور وقایع و یک رشته تحلیل‌‌‌‌هاست. طلا به دلیل سطح چکش‌‌‌‌خواری بالا، فلز کم‌‌‌‌نظیری است در عین حال به شکل طبیعی و خالص در جای‌جای زمین یافت می‌شود و غیرقابل نابودی است. برخلاف بسیاری از دارایی‌ها یا حتی فلزات، طلا همواره از شکلی به شکل دیگر درمی‌‌‌‌آید و هیچ‌گاه ترکیب شیمیایی آن تغییر نمی‌‌‌‌کند. معیار ارزش قرارگرفتن برای انواع پول ملی و تبدیل‌شدن به ابزاری کاملا باثبات در طول قرن‌‌‌‌های متمادی جهت رد دیون و ذخیره ثروت یا توزیع درآمد از طلا فلزی بی‌‌‌‌نظیر ساخته است که کمتر کسی از آن روی می‌‌‌‌گرداند. در شرایط تورمی این فلز آنقدر اهمیت بالایی پیدا می‌‌‌‌کند که سرمایه‌‌‌‌گذاران با هدف فرار از تورم، به سمت طلا هجوم می‌‌‌‌آورند. در واقع طلا به این دلیل که بسیار نقدشونده است، هیچ مسوولیتی با مالکیت آن متوجه شما نیست، ریسک اعتباری ندارد، کمیاب است و از نظر تاریخی ارزش خود را در طول زمان حفظ می‌‌‌‌کند و همواره یکی از بهترین دارایی‌ها برای انباشت ثروت است.

۶ عامل موثر در قیمت‌گذاری طلا
ارزش طلا در طول زمان متفاوت اما در سطحی معقول قرار دارد. برای قرن‌‌‌‌ها، خانواده‌‌‌‌ها از طلا به‌عنوان راهی برای حفظ ثروت خود و انتقال آن به نسل‌های آینده استفاده کرده و این روند همچنان ادامه دارد. دلیل این موضوع ثبات ارزش طلاست. دلار آمریکا دیگر متغیری است که تاثیری عمیق بر طلا دارد. اگرچه دلار آمریکا یکی از مهم‌ترین ارزهای ذخیره جهان است، اما می‌تواند ارزش آن در برابر سایر ارزها کاهش یابد و اگر همانند دوره زمانی بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۸ این اتفاق بیفتد، قیمت طلا افزایش می‌‌‌‌یابد. به‌عنوان مثال، در همین بازه زمانی، قیمت طلا تقریبا سه‌برابر شد و دوباره از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ دوبرابر شد. در نهایت به ۲‌هزار دلار در هر اونس رسید.

تورم دیگر عامل موثر بر بهای طلاست. با افزایش هزینه‌های زندگی، قیمت طلا نیز تمایل به افزایش دارد. در طول سال‌های تورم بالا، سرمایه‌‌‌‌گذاران شاهد افزایش قیمت طلا بوده‌‌‌‌اند درحالی‌که بازار سهام سقوط می‌‌‌‌کند. دلیل این موضوع به این عقیده بازمی‌گردد که درحالی‌که پول قدرت خرید خود را در سال‌های با تورم بالا از دست می‌دهد، طلا بر اساس آن واحدهای ارزی قیمت‌گذاری می‌شود و درست در کنار افزایش هزینه‌‌‌‌های زندگی، ارزش آن افزایش می‌‌‌‌یابد. تورم این دوره زمانی است که در آن فعالیت‌های تجاری کند است، قیمت‌ها کاهش می‌یابد و اقتصاد دارای بدهی بیش از حد است (رکود بزرگ و یا بحران مالی ۲۰۰۸ را در نظر بگیرید). در چنین مواقعی، قدرت خرید طلا سر به فلک می‌‌‌‌کشد، زیرا در زمان کاهش تورم، مردم پول نقد را به شکل طلا ذخیره می‌‌‌‌کنند. وضعیت ژئوپلیتیک دیگر موضوعی است که بر قیمت طلا تاثیرگذار است. بسیاری نمی‌‌‌‌دانند که طلا اغلب به‌عنوان «کالای بحران» شناخته می‌شود. مردم نه‌تنها در مواقع ناامنی اقتصادی، طلا احتکار می‌‌‌‌کنند، بلکه در هنگام تشدید تنش‌‌‌‌های جهانی، طلا نیز خریداری می‌‌‌‌کنند. زمانی که مردم اعتماد کمی به دولت دارند، قیمت طلا بیشترین افزایش را دارد.

ششمین و آخرین متغیر موثر بر طلا، محدودیت‌های عرضه است. با اینکه عرضه طلا تمامی ندارد، اما همچنان عوامل محدودکننده‌‌‌‌ای پیش‌روی تولید آن وجود دارد. یکی از این مسائل این است که استخراج طلای جدید از معادن مختلف از سال ۲۰۰۰ کاهش یافته است. ممکن است ۵ تا ۱۰ سال طول بکشد تا یک معدن جدید طلا افتتاح شود، بنابراین وقتی معادن بسته می‌‌‌‌شوند، قیمت طلا در مسیر افزایش قرار می‌گیرد.

ذخایر اصلی طلا در جهان
بزرگ‌ترین ذخایر کشف شده طلای جهان در ۱۰کشور مختلف قرار دارند. مرور لیست‌‌‌‌هایی که فوربس، بلومبرگ و برخی دیگر از رسانه‌‌‌‌های اقتصادی منتشر کرده‌‌‌‌اند نشان می‌دهد استرالیا با ۱۰هزار تن بزرگ‌ترین رگه‌‌‌‌های معدنی طلای جهان را داراست. روسیه یا ۷۵۰۰تن، ایالات‌متحده آمریکا با ۳هزار تن، آفریقای‌جنوبی با ۲۷۰۰ تن، پرو با ۲۷۰۰ تن، اندونزی با ۲۶۰۰تن، برزیل با ۲۴۰۰تن، کانادا با ۲۲۰۰تن، چین با ۲هزار تن و ازبکستان با ۱۸۰۰تن در زمره ۱۰‌کشور نخست جهان در داشتن ذخایر طلا هستند.

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان طلا در جهان
۱۱درصد کل تولید طلای جهان را چین در دست دارد. اژدهای سرخ با تولید ۳۶۸تن طلا در سال۲۰۲۰ بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان بوده است، با این حال تولید این کشور از ۳۸۳ تن در سال ۲۰۱۹ به ۳۶۸ تن در سال۲۰۲۰ کاهش یافت که نشان‌دهنده چهارمین سال متوالی کاهش است. این روند نزولی عمدتا به دلیل سیاست‌های سخت‌‌‌‌تر زیست‌‌‌‌محیطی اعمال‌‌‌‌شده توسط دولت است. برای مثال، کنترل شدیدتر بر استفاده از سیانید در معادن طلا، چندین عملیات را مجبور به کاهش تولید کرده است.

در رتبه دوم، روسیه قرار دارد که سال گذشته ۱/ ۳۳۱تن طلا تولید کرده است. نکته جالب در این‌باره این است که اکثریت عظیم طلای اروپا از روسیه می‌آید. کشوری که از سال۲۰۱۰ تولید خود را هر ساله افزایش می‌دهد. در سال۲۰۱۹، روسیه از استرالیا پیشی گرفت و دومین تولیدکننده بزرگ جهان شد. نکته مهم درباره خریدار اصلی طلای روسیه، دولت این کشور است که حدود دوسوم کل طلای تولید داخل را خریداری می‌‌‌‌کند.

رده سوم به استرالیا مربوط است که سال۲۰۲۰ حدود ۸/ ۳۲۷تن طلا تولید کرده است. این برای هشتمین سال متوالی است که استرالیا تولید خود را افزایش داده است. از آنجا که صنایع معدنی بیش از نیمی از کل صادرات سالانه استرالیا را در دست دارند، مالک بیش از ۸‌درصد کل تولید ناخالص داخلی این کشور هستند. استرالیا اعلام کرده افزایش تولید در چند معدن قدیمی و تحقق تولید در پروژه‌‌‌‌های جدید این کشور مانند مانت‌موگانز (Mount Morgans) و کادیا ولی (Cadia Valley) به افزایش دوباره تولید طلا در سالیان آتی کمک خواهد کرد.

بعد از این سه کشور که نبردی تمام‌عیار را بر سر رهبری تولید طلا در جهان شکل داده‌‌‌‌اند، ایالات‌متحده با ۲/ ۱۹۰تن در سال۲۰۲۰ چهارمین بازیگر این بخش است. از نکات جالب درباره تولید طلا در ایالات‌متحده این است که برای اولین‌بار در چند سال اخیر، تولید این کشور به زیر ۲۰۰ تن کاهش یافت. نزدیک به ۸۰‌درصد از طلای تولید شده در ایالات‌متحده از ایالات نوادا به‌دست می‌‌‌‌آید. همسایه شمالی آمریکا یعنی کانادا بازیگر بعدی این بخش است که سال۲۰۲۰ کمی بیش از ۶/ ۱۷۰تن تولید کرده است. کانادا چهار سال است که رتبه پنجم را دارد و به‌رغم کاهش ۱۲‌تنی استخراج در سال۲۰۲۰ همچنان جایگاه جهانی خود را حفظ کرده است. برترین معدن طلای این کشور، مالارتیک است که تولید آن در سال بیش از ۱۶ تن است. کشور آفریقایی غنا ششمین بازیگر این صنعت است که سال۲۰۲۰ نزدیک به ۷/ ۱۳۸تن طلا تولید کرده است. غنا بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در آفریقا است. کشوری که برای اولین‌بار در سال۲۰۱۹ از آفریقای‌جنوبی پیشی گرفت. دلیل این موضوع تغییر تمرکز شرکت‌های بزرگ صنعتی مانند آنگلوگلد آشانتی (AngloGold Ashanti) و گلدفیلدز (Gold Fields) از آفریقای‌جنوبی بر غنا به دلیل وجود ذخایر ارزان‌‌‌‌تر و استخراج آسان‌‌‌‌تر طلا در این کشور است.

سرزمین فوتبال یعنی برزیل یکی از بزرگ‌ترین سازندگان طلا در جهان است که سال۲۰۲۰ دقیقا ۱۰۷‌تن طلا تولید کرده است. برزیل که نسبت به سال۲۰۱۹ جایگاه بالاتری را در سال۲۰۲۰ به‌دست آورده است، طبق آمارها تولید خود را برای سومین سال متوالی افزایش داده است. گفته شده فعالیت‌های غیرقانونی معدن در ۶ سال گذشته در قلب جنگل‌‌‌‌های آمازون به‌شدت افزایش یافته که عمدتا به دلیل جهت‌‌‌‌گیری دولت خاویر بولسونارو است که برزیل را به سمت توسعه اقتصادی در آمازون و بهره‌برداری از منابع معدنی آن سوق داده است.

ازبکستان با ۶/ ۱۰۱تن در سال۲۰۲۰ هشتمین بازیگر این بخش از اقتصاد معادن جهان است. ازبکستان تولید خود را در سال گذشته به میزان قابل‌توجهی افزایش داد و از ۶/ ۹۴تن در سال ۲۰۱۹ به ۶/ ۱۰۱تن رساند که این موفقیت عمدتا به مدد برخورداری خانه مورونتاو، بزرگ‌ترین معدن طلای روباز جهان حاصل شده است.

این پروژه که همچنین حاوی ذخایر عظیم فیروزه و آرسنیک است، در بالای جایی قرار دارد که بسیاری از زمین‌شناسان معتقدند بزرگ‌ترین ذخیره طلا در جهان آنجا قابل استحصال است.

مکزیک نیز که یکی از قدرتمندترین اقتصادهای آمریکای‌لاتین به‌شمار می‌‌‌‌رود، با تولید ۶/ ۱۰۱تن توانسته نهمین بازیگر جهان در این بخش در سال۲۰۲۰ باشد. اگرچه تولید برای پنجمین سال متوالی کاهش یافت، اما مکزیک همچنان یک منبع مهم تولید طلا است. در یک بازه زمانی ۷ساله تولید طلا در این کشور از ۸/ ۵۰تن در سال۲۰۰۸ به بیش از ۱۳۱‌تن در سال ۲۰۱۵ رسید ولی طی ۵سال گذشته این مقدار پیوسته نزولی بوده است. شواهد موجود نشان می‌دهد مکزیک به دلیل هزینه نسبتا پایین تولید، مکانی جذاب برای استخراج طلا در جهان است.

اندونزی هم دهمین بازیگر جهان در صنعت تولید طلاست که سال۲۰۲۰ را با تولید ۹/ ۱۰۰تن به پایان برده است. اندونزی محل دومین معدن بزرگ طلا و مرتفع‌ترین معدن جهان به‌نام گراسبرگ است که ۲۰هزار نفر کارگر در آن به‌کار مشغولند.

صنایع مصرف‌‌‌‌کننده طلا
بیش از ۴۶درصد کل طلای جهان به بازار دارایی‌ها سرازیر می‌شود. شواهد موجود نشان می‌دهد بعد از این بخش که بزرگ‌ترین مصرف‌‌‌‌کننده طلای جهان به شکل ذخیره است، جواهرسازی با ۳۶درصد در رتبه دوم قرار دارد. صنایع به‌ویژه صنعت کامپیوتر و برق با ۸‌درصد و بانک‌‌‌‌های مرکزی با ۵/ ۸درصد مهم‌ترین مصرف‌‌‌‌کنندگان این فلز گرانبها در سال ۲۰۲۰ بوده‌‌‌‌اند. آمار نهایی این اعداد برای سال ۲۰۲۱ هنوز اعلام نشده است.
منبع: دنیای اقتصاد